Okres wakacyjny rozpoczął się aktywnie pomimo wciąż panującej pandemii. Tym samym także w tym roku młode osoby myślą o podjęciu dorywczej pracy sezonowej. Zgodnie z prawem zatrudnianie dzieci i młodzieży jest dopuszczalne, jednakże ograniczone pewnymi formalnościami, mającymi na celu zapewnienie wykonywania pracy w bezpiecznych warunkach.
Młodzież w wieku 16-18 lat, zwani w przepisach młodociani, może być zatrudniona na podstawie umowy o pracę tylko przy wykonywaniu prac lekkich (art.200 Kodeksu pracy). Pracą lekką jest praca, która nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie utrudnia młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego. Jest to praca np.: roznoszenie rzeczy, zbieranie owoców- pod warunkiem, ze nie wiąże się z dźwiganiem ciężarów. Takie prace mogą być wykonywane nie tylko w sezonie letnim, ale także dorywczo w ciągu roku szkolnego.
Do umów o pracę przy wykonywaniu prac lekkich mają zastosowanie ogólne przepisy Kodeksu pracy. Dodatkowym obowiązkiem pracodawcy jest sporządzenie wykazu prac lekkich i przedstawienie go przyszłemu pracownikowi. Wykaz takich prac musi być zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy i nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym.
Ponadto są sytuacje kiedy zatrudnianie w innych branżach jest dopuszczalne. Do nich należy zarobkowanie w branżach: kulturalnej, artystycznej, sportowej i reklamie (art. 304 Kodeksu pracy). Cóż to oznacza w praktyce? Na powyższą pracę zgodę musi wyrazić rodzic małoletniego, opiekun lub inny przedstawiciel ustawowy, a pracodawca zagwarantować takie warunki pracy, które będą uwzględniały jego potrzeby i możliwości w zakresie czasu pracy, urlopu wypoczynkowego, kwestii związanych z ochroną zdrowia czy BHP. W tym przypadku także pracodawca musi uzyskać pozwolenie od odpowiedniego inspektora pracy.
Co powinno zawierać zezwolenie inspektora pracy?
- Dane osobowe dziecka i jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,
- Oznaczenie podmiotu prowadzącego działalność w branży,
- Określenie rodzaju pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko,
- Określenie dopuszczalnego okresu wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
- Określenie dopuszczalnego dobowego wymiaru czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych ( zgodnie z Kodeksem pracy czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę),
- Inne niezbędne ustalenia wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko.
Młodzież może świadczyć prace lub podobne do pracy usługi na podstawie umów wynikających z Kodeksu pracy ( umowa o pracę) oraz umów cywilnoprawnych ( umowa zlecenia i umowa o dzieło).
Rodzaje umów:
- Umowa o pracę
- Na czas próbny
- Na czas określony,
- Na czas nieokreślony
- Umowy cywilnoprawne
- Umowa zlecenia,
- Umowa o dzieło
Wymiar czasu pracy osoby niepełnoletniej jest prawnie okresłony ( art. 200 i 202 Kodeksu pracy) i uzależniony od realizacji obowiązku szkolnego. Tygodniowy wymiar pracy osoby niepełnoletniej w okresie odbywania zajeć szkolnych nie może wynosić więcej niż 12 godzin. W dniach odbywania się zajęć, czas nie może przekraczać 2 godzin. W dniach wolnych od obowiązku szkolnego, osoba w wieku DO lat 16 może pracować 6 godzin, w wieku 16-18 do 8 godzin na dobę. W trakcie ferii natomiast, czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 tygodniowo.
Czym są prace dopuszczalne i wzbronione?
Młodzież w wieku do lat 18 może wykonywać TYLKO takie prace, które gwarantują jej ochronę zdrowia. Wszystkie prace są w wykazie prac wzbronionych określonym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r., w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac ( Dz.U.z. 2016 r., poz. 1509).
Pozostałe zasady zatrudniania młodzieży
Osoba przyjmowana do pracy sezonowej powinna mieć ukończone 16 lat i ukończoną co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową. Przed przystąpieniem do pracy powinna zostać skierowana przez pracodawcę, w ramach profilaktycznych wstępnych badań lekarskich, do lekarza medycyny pracy, który wydaje zaświadczenie dopuszczające do pracy. Dodatkowo osoba niepełnoletnia, winna być przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Źródło: Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
